Από την Ύπαρξη στη Συνύπαρξη

Το βιβλίο αυτό αποτελείται από δοκίμιά του καθηγητή της Φιλοσοφίας της Θρησκείας Νίκου Νησιώτη, για την κοινωνιολογία της θρησκείας με θέματα αιχμές την Ειρήνη, την Δικαιοσύνη, την Ιστορία, την Παιδεία, την Τεχνολογία, την Ιατρική και την Φύση.
Ο Νίκος Νησιώτης (1924-1986) υπήρξε ο πρώτος κριτικός εισηγητής του υπαρξισμού στην Ελλάδα – πριν απ’ αυτόν είχαν υπάρξει μόνον αποσπασματικές και περιστασιακές νύξεις π.χ. Π. Κανελλόπουλο, Κ. Γεωργούλη κ.α. – με το έργο του Υπαρξισμός και Χριστιανική Πίστις (1956).

Η θεολογία βρήκε στο πρόσωπο του Νησιώτη τον άνθρωπο εκείνο που για πρώτη φορά έκανε λόγο στη νεοελληνική μας γραμματεία για τον προσωποκεντρισμό. Η έννοια «πρόσωπο», με βάση την ελληνική πατερική θεολογία, αναδείχτηκε από τον Νησιώτη στη δεκαετία του 1950 και η θεολογική σκέψη εγκεντρίστηκε ακολούθως γύρω απ’ αυτήν. Η προσωποκεντρική θεολογία διαδόθηκε και ευδοκίμησε κατά την δεκαετία του 1960, για να παραμείνει μέχρι και σήμερα αξεπέραστη, ως ο αρτιότερος θεολογικός και φιλοσοφικός τρόπος σκέψης, τόσο στο πλαίσιο της παράδοσης όσο και του σύγχρονου κόσμου.

Ο Νησιώτης λόγω των διεθνών του δράσεων και των επιστημονικών του παρεμβάσεων, θεωρείτο ο αντιπροσωπευτικότερος και γνωστότερος ορθόδοξος θεολόγος της μεταπολεμικής εποχής από την ελληνική ορθοδοξία όσο και ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκι από την ρωσική ορθόδοξη κληρονομιά. Υπήρξε ακάματος πρεσβευτής της Ειρήνης. «Όταν οι απειλές ενάντια στην ειρήνη αναζωπυρώνονται, είτε με εσωτερικά κοινωνικά, οικονομικά, και πολιτικά προβλήματα είτε με ριζικά αντίθετες στάσεις μεταξύ εθνών σε κοινωνικοπολιτικό και οικονομικο-ιδεολογικό παγκόσμιο επίπεδο, κάτω από την ηγεσία των υπερδυνάμεων, το ενδιαφέρον των θρησκειών συνίσταται στη προστασία, υποστήριξη και διατήρηση της ειρήνης ως του υπ’ αριθμόν ένα καθήκοντός τους στον κατάλογο των προτεραιοτήτων τους για μελέτη και άμεση δράση» διακήρυττε.

Ως πρεσβευτής της ειρήνης, της καταλλαγής και της συνεννόησης μετείχε στην οικουμενική κίνηση, στοχεύοντας στην επανεύρεση των προϋποθέσεων ενότητας της Εκκλησίας σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογική παράδοση, και όχι απλώς στην επιφανειακή «ένωση των Εκκλησιών» κατά την δυτικοχριστιανική αντίληψη του σύγχρονου οικουμενισμού.

Ο πρόωρος θάνατός του σε τροχαίο ατύχημα διέκοψε την πνευματική και κοινωνική του συνεισφορά και στέρησε όλους μας, από έναν από τους μεγαλύτερους στοχαστές και θεολόγους του 20ού αιώνα. Όσο όμως τα χρόνια και οι δεκαετίες περνούν τόσο εντονότερα καταγράφεται το αίτημα για γνωριμία με τα κείμενά του, ως αναμφίβολες σημαντικές πνευματικές παρακαταθήκες.